Voor het huisvestingssysteem ‘stal met buizenverwarming’ (BWL 2017.01.V3, BWL 2017.09.V1 en BWL 2017.11.V1) zijn de emissiefactoren aangepast. De eerder vastgestelde emissiefactoren voor dit systeem bleken te laag te zijn ingeschat, ook al is destijds volgens protocol gemeten. De factoren zijn op basis van een advies van de TAP aangepast.

Zo gaat de emissiefactor voor vleeskuikens bij gebruik van dit stalsysteem (E 5.15) omhoog van 0,012 kg NH₃ naar 0,021 kg NH₃ per dierplaats per jaar. Deskundigen zijn van mening dat op grond van nieuwe inzichten en extrapolatie de factor omhoog moet omdat gedurende de metingen de stallen niet lang genoeg zijn gemeten, ook al vielen de meetwaarden binnen de daartoe door het protocol gestelde tijdsperiode (groeifase) en voldeed het verder aan de landbouwkundige randvoorwaarden, waardoor de emissie zou zijn onderschat.

Het ophogen van de emissiefactor kan vervelende consequenties hebben in lopende milieu- en natuuraanvragen nu daar alsnog een hogere factor in moet worden toegepast.

Een hogere emissiewaarde heeft voor verleende vergunningen geen directe consequenties, behalve bij bedrijven waar het stalsysteem is ingezet om door middel van intern salderen te voldoen aan de maximale emissiewaarde van het Besluit emissiearme huisvesting. Deze bedrijven zouden door verhoging van de emissiefactor niet langer aan de voor interne saldering gestelde eisen voldoen.

Om problemen te voorkomen is eindnoot 36 aan de RAV-lijst toegevoegd: wanneer een (reeds vastgestelde) emissiefactor wordt verhoogd blijft de eerder vastgestelde emissiefactor gelden voor reeds toegepaste systemen en technieken wanneer hiermee intern is gesaldeerd. Het ministerie verwacht dat dit niet vaak is gebeurd omdat buizenverwarming nog maar enkele jaren is erkend en waarschijnlijk niet vaak voor intern salderen is ingezet.

De mogelijkheid om voor reeds toegepaste systemen de voorheen geldende emissiefactor toe te passen heeft een vangnetfunctie.

Het gaat hierbij enkel om intern salderen als bedoeld in artikel 3, derde lid, van de Wet ammoniak en veehouderij of artikel 5, tweede lid van het Besluit emissiearme huisvesting.

U kunt van 20 januari tot en met 17 februari 2022 via de website van het Ministerie van I&W reageren op deze regeling en de toelichting. Het gaat met name om gevolgen die niet in de toelichting op de wijziging zijn genoemd of naar mening van de belanghebbende onvoldoende zijn meegewogen.

Het bericht Emissiefactor voor buizenverwarming gaat omhoog! verscheen eerst op Hoeve Advies.

De systeembeschrijving van de additionele techniek ‘biofilter, 70% ammoniakemissiereductie’ (BWL 2011.03.V3) is aangepast. Er is een tweede variant toegevoegd aan de systeembeschrijving. Hierbij zijn meerdere filterpakketten boven elkaar geplaatst waardoor het benodigde grondoppervlak wordt beperkt. Deze wijziging heeft geen invloed op de werking van de techniek of de emissiefactoren.

Het biofilter is zeer effectief maar werd tot nu toe slechts incidenteel gebruikt. Met 1 m² aanstroomopening per 900 m³ aan ventilatie waarbij alle ventilatielucht met drukventilatoren door het filter moet is er een zeer groot oppervlak aan houtsnippers nodig en vraagt het veel energie.

Het biofilter is een bak of vertrek in of achter de stal met een hoeveelheid houtsnippers, het pakkingsmateriaal, waar van onder naar boven lucht doorheen wordt geleid. Onder het pakkingsmateriaal bevindt zich een drukkamer, zodat de te behandelen lucht zich over het gehele oppervlak van het biofilter kan verdelen. Voor een goede werking van het biofilter dient het pakkingsmateriaal vochtig te zijn. Daarom wordt het biofilter periodiek bevochtigd met behulp van sproeiers die bovenop het bed zijn bevestigd. Om de invloed van het weer (regen, zon) te verminderen is boven het biofilter een (af)dak aangebracht.

Wellicht dat door het stapelen van de filterpakketten de techniek compacter en betaalbaarder wordt en vaker kan worden toegepast?

De reductie is veelbelovend:

• ammoniakverwijderingsrendement: 70 procent
• geurverwijderingsrendement: 45 procent
• verwijderingsrendement fijn stof (PM₁₀): 80 procent

Het bericht Nieuwe variant biofilter voor pluimvee verscheen eerst op Hoeve Advies.

Er moet wel stikstofruimte zijn om de PAS-meldingen te kunnen legaliseren. Het Rijk neemt hiervoor bronmaatregelen zoals beëindigings- en opkoopregelingen voor veehouders die stoppen.

Het legalisatieprogramma bestaat uit de volgende stappen:

1. Aanleveren gegevens. De uiterste datum voor initiatiefnemers om zich te melden bij het RVO is 1 december 2022. Melders die zich na deze datum melden zullen niet meer in aanmerking komen voor legalisatie op basis van dit programma.

2. Verificatie. Er wordt per provincie geverifieerd of legalisatie nog nodig is en of de melding voldoet aan de daartoe gestelde criteria.

3. Toestemmingsverlening. Als een PAS-melder stikstofruimte nodig heeft wordt deze door het bevoegd gezag geïnformeerd dat de gemelde activiteit vergund wordt zodra er stikstofruimte beschikbaar is. Zodra er stikstofruimte beschikbaar is kan een vergunningaanvraag worden ingediend en wordt deze verleend.

4. Prioritering. De stikstofdepositieruimte die nodig is om de PAS-meldingen te legaliseren, komt niet in een keer beschikbaar. De vergunningen zullen gelegaliseerd worden op volgorde van binnenkomst bij het bevoegd gezag.

5. ADC-toets. Het kan zo zijn dat in een aantal gebieden er te weinig depositieruimte beschikbaar komt voor legalisatie van PAS meldingen. Er wordt dan bekeken of gebruik gemaakt kan worden van de ADC-toets. Dat wil zeggen dat toestemming kan worden verleend voor gemelde projecten die wel leiden tot aantasting van de natuurlijke kenmerken van de betrokken Natura 2000-gebieden, maar die een dwingende reden van groot openbaar belang (D) dienen waarvoor geen voor de natuur minder schadelijk alternatief (A) beschikbaar is, en wanneer de schade wordt gecompenseerd (C).

Handhavingsverzoeken

Rijk en provincies hebben aangegeven dat handhavingsverzoeken gedurende het traject van legalisatie worden afgewezen omdat er zicht is op legalisatie.

Tegemoetkoming kosten

De minister stelt € 1.600,- beschikbaar voor de kosten die PAS-melders hebben gemaakt voor het aanleveren van de benodigde gegevens. Deze regeling wordt opengesteld op 15 november 2021 en loopt tot en met 30 november 2022.

Het bericht Legalisatieprogramma PAS-meldingen verscheen eerst op Hoeve Advies.

Via de fotoreportage van Pluimveeweb kunt u toch een indruk krijgen van deze stal.

Het bericht Open dag leghennenstal fam. Peters, Didam – GEANNULEERD verscheen eerst op Hoeve Advies.

Bij deze techniek vindt de emissiereductie plaats door het geven van een lading aan de stofdeeltjes. De stofdeeltjes binden zich aan watermoleculen en slaan neer op de grond. De lading is afkomstig van een ionisatiesysteem met koolstofborsteltjes.

In het beschreven systeem zijn deze koolstofborsteltjes aangebracht in verlichtingsarmaturen met led-tl lampen (de leverancier noemt deze armaturen ionisatielampen). De ‘led-armaturen’ zijn in deze situatie de drager van het systeem. De led-lampen zelf leveren geen bijdrage in de emissiereductie. Het ionisatiesysteem met koolstofborstjes zorgt voor de reductie van de fijnstofemissie. De beschrijving is op dit onderdeel verduidelijkt en aangepast.

De wijziging is op 1 oktober 2021 in Staatscourant 2021, nr. IENW/BSK-2021/40346 gepubliceerd.

Daarbij zijn ook de systeembeschrijvingen voor het gebruik van de ‘droogtunnel met geperforeerde banden’ (BWL 2005.06.V4) en de ‘droogtunnel met geperforeerde metalen platen’ (BWL 2007.09.V4) voor opfokhennen en hanen van legrassen aangepast. De minimaal te installeren capaciteit voor het beluchten is aangepast naar 0,85 m³/uur/dier. De oude eis van 2 m³/dier/uur is voor deze diercategorie te hoog gebleken.

Het bericht Ionisatie door middel van koolstofborsteltjes verscheen eerst op Hoeve Advies.

Voor stallen met biologisch gehouden pluimvee en varkens en voor scharrelvarkens geldt nu nog een uitzondering op de emissiegrenswaarden. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat bereidt een wijziging voor van het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal).

De nieuwe regels voor biologische legkippen:

• Voor nieuwe stallen geldt vanaf 1 juli 2022 een maximale emissie van 0,068 kg NH₃ en 46 gram PM₁₀ (30% red.) p.d.p.j. (kolom C).
• Bestaande stallen met grondhuisvesting opgericht voor 1 juli 2022 zijn tot 1 januari 2035 vrijgesteld van maximale emissiewaarden voor zowel ammoniak als fijnstof.
• Voor bestaande stallen met volièrehuisvesting opgericht na 1 juli 2015 en voor 1 juli 2022 geldt tot 1 januari 2035 kolom A in plaats van kolom B of C; dit betekent een maximale emissie van 0,125 kg NH₃ p.d.p.j.
• De regels voor bestaande stallen gelden ook voor uitbreiding of de vervanging van een dierenverblijf voor 1 juli 2022.

De overgangstermijn voor bestaande pluimveestallen is belangrijk voor bedrijven die biologische stallen met grondhuisvesting hebben. Ook is het relevant voor bedrijven die tussen 1 juli 2015 en 1 juli 2022 volièrestallen zonder mestbandbeluchting hebben gebouwd. Het ministerie gaat ervan uit dat die eerste groep zijn inventaris sowieso heeft vervangen tegen 2035. De tweede groep zal alsnog moeten investeren in mestbandbeluchting.

Voor het biologisch houden van varkens en het houden van scharrelvarkens blijft de uitzondering gelden, maar wordt de verplichting opgenomen dat een plan met maatregelen gericht op een emissiereductie van 40% moet worden opgesteld. Voor overige diercategorieën zoals opfokhennen en vleeskuikens blijft de uitzondering gelden en worden geen verplichtingen opgenomen. De omvang van deze categorieën is klein. Het bevoegd gezag kan voor deze bedrijven in overleg met het bedrijf bepalen wat passende maatregelen zijn.

Het bericht Emissie-eisen voor biologische legkippen verscheen eerst op Hoeve Advies.

Afstand

Voor woningbouw, landbouw en industrie/energie gelden nu geen afstandsgrenzen, terwijl voor infrastructurele projecten rekening wordt gehouden met de stikstofneerslag tot 5 kilometer van de weg.

AERIUS Calculator rekent voor wegverkeer (nu nog) met het rekenmodel SRM2 tot een maximale rekenafstand van 5 kilometer. Voor andere bronnen dan wegverkeer rekent AERIUS Calculator met het rekenmodel OPS. OPS kent geen maximale rekenafstand, maar berekent de depositiebijdrage tot een rekenkundige ondergrens van 0,005 mol/ha/jaar.

25 km

Het kabinet acht een gelijkwaardige behandeling van verschillende typen emissiebronnen gewenst en ziet op basis van onderzoek van RIVM en TNO naar de modeleigenschappen aanleiding voor een maximale rekenafstand van 25 km.

Initiatiefnemers hoeven, indien uit de passende beoordeling blijkt dat dit nodig is, slechts in een straal van 25 km rond het project concrete effectieve mitigerende maatregelen treffen en niet langer meer te compenseren voor hele kleine depositiebijdragen op grotere afstand. De maatregelen binnen 25 km zullen ook een positief effect hebben op de projectendeken buiten de 25 km.

Drempelwaarde

Uit de onderzoeken van RIVM en TNO volgen geen aanknopingspunten voor een hogere rekenkundige depositiegrens dan de huidige ondergrens van 0,005 mol/ha/jaar. Deze rekenkundige ondergrens blijft daarom gelden.

Uit analyses van het RIVM blijkt dat elke locatie in Nederland gelegen is binnen 25 kilometer van een stikstofgevoelig Natura 2000-gebied.

Buitenland

De depositie van verschillende brontypen heeft een piek vlak bij de bron. De hoeveelheid depositie vlakt daarna langzaam af. Ammoniak deponeert relatief sneller dan stikstofdioxide.

In het ons omringende buitenland geldt voor het toepassingsbereik van de gebruikte modellen meestal een afstand kleiner dan 20 km, aldus TNO. Nergens wordt, voor zover duidelijk, ten behoeve van vergunningverlening de afzonderlijke bijdrage van een individuele bron met een rekenmodel bepaald op afstanden groter dan 20 km, zo schrijft TNO in het rapport ‘Afbakening in de modellering van depositiebijdragen van individuele projectbijdragen’ (2021).

Het RIVM heeft in haar onderzoek ‘Verkenning afstandsgrens projectspecifieke depositieberekeningen’ (2021) een groep buitenlandse experts benaderd van omliggende landen en ook de VS met kennis van modellen en beleid in relatie tot het toepassingsbereik van modellen.

In Duitsland, Denemarken en het Verenigd Koninkrijk wordt een beleidsmatig gekozen rekengrens toegepast. Voor Duitsland geldt dat de inrichting/emissiebron waarvoor toestemming wordt gevraagd, een afkapcriterium heeft van 0,3 kg N/ha/jaar (21 mol N/ha/jaar) voor Natura 2000-gebieden en een criterium van 5 kg N/ha/jaar (357 mol N/ha/jaar) voor overige natuurgebieden. Bronnen die minder dan deze deposities bijdragen aan een specifiek ecosysteem hoeven niet in beschouwing te worden genomen.

In Denemarken worden verschillende brontypen verschillend behandeld. Er geldt een algemene afstandsgrens van 4 km met een aanvullende drempelwaarde die afhangt van de natuur en bestaande activiteiten in de nabije omgeving. Deze drempelwaarde ligt tussen de 14,2 en 71 mol N/ha/j, afhankelijk van de stikstofgevoeligheid en -belasting in de omgeving.

In het Verenigd Koninkrijk worden bronnen tot 5 km van een stikstofgevoelig natuurgebied doorgerekend met SCAIL, een model gebaseerd op AERMOD, indien die bronnen minstens een depositie van 1% van de KDW veroorzaken.

Dit alles in schril contrast tot Nederland wat uitgaat van een grotere afstand, 25 km, en met een afkapcriterium van 0,005 mol N/ha/jaar feitelijk geen drempelwaarde kent!

Het bericht Vaste afstandsgrens van 25 km, geen drempelwaarde verscheen eerst op Hoeve Advies.

De stikstofbank bestaat uit een ‘microdepositiebank’ en meerdere ‘doelenbanken’, aldus een recent bericht van BIJ12.

Microdepositie

We spreken van microdepositie bij een stikstofneerslag van hooguit 0,05 mol per hectare per jaar. Sommige initiatieven hebben een hele dunne wolk van stikstof en laten daarom zeer kleine hoeveelheden stikstof neerslaan op een groot aantal Natura 2000 gebieden. Als initiatiefnemer is het lastig om hiervoor zelf vergunningruimte te organiseren. Met ruimte uit de Stikstofbank proberen de provincies deze initiatieven toch door te laten gaan. Ook veehouders kunnen als deze bank gevuld is hier beroep op doen.

Doelenbanken

Provincies kunnen afzonderlijk zogenoemde ‘doelenbanken’ oprichten voor een specifiek doel. Denk daarbij aan doelen met een groot maatschappelijk belang, waarmee bijvoorbeeld banen gecreëerd worden. De ruimte hiervoor moet komen van maatregelen die de uitstoot van stikstof elders beperken. Dit zijn geen bronmaatregelen die nodig zijn voor het verbeteren van de natuur.

Stikstofruimte

De Stikstofbank wordt gevuld met vrijgemaakte en vrijgevallen ruimte. 

• Vrijgemaakte ruimte is afkomstig uit bronmaatregelen, die de uitstoot van stikstof beperken. Wanneer bijvoorbeeld een provincie een bedrijf opkoopt kan de natuurvergunning van dit bedrijf geregistreerd worden in de stikstofbank. In de beleidsregels staan de precieze voorwaarden.
• Vrijgevallen ruimte is de ruimte die resteert als via extern salderen een natuurvergunning wordt verleend. Dit ontstaat bij het verplaatsen van ammoniak doordat saldogever en saldo-ontvanger zich niet op exact dezelfde locatie bevinden ten opzichte van stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden. Per saldo kan niet alles worden besteed omdat het altijd ergens ‘naar een gebied toe verplaatst’. Omdat de depositie per saldo niet mag toenemen, vervalt een deel van de gekochte ammoniak omdat die niet kan worden aangewend. Dit verschil leidt tot depositiewinst op bepaalde hexagonen wat wordt geregistreerd in de Stikstofbank.

De microdepositiebank wordt gevuld met vrijgevallen ruimte of met vrijgemaakte ruimte. Een doelenbank wordt alleen gevuld met vrijgemaakte ruimte.

Perspectief

De prioriteit van de provincies ligt de komende periode bij het vullen van de bank. Ze bepalen vervolgens welke projecten en doelen aan de bank verbonden worden en welke daarvan als eerste een vergunning kunnen krijgen. Op z’n vroegst eind dit jaar wordt duidelijk of er ruimte is en er zicht is op toepassing.

Het bericht Provincies starten Stikstofbank verscheen eerst op Hoeve Advies.

Warmtewisselaars

Zo kunnen nu warmtewisselaars zowel worden ingezet op een deelstroom van de totale ventilatiecapaciteit als op de totaal geïnstalleerde ventilatiecapaciteit.

Voor warmtewisselaars die na 15 maart 2021 in gebruik worden genomen geldt een nieuwe stalbeschrijving (BWL 2021.01). Hierdoor wordt het mogelijk om warmtewisselaars toe te passen met fijnstofreducties variërend tussen 1 en 95%. Het percentage is afhankelijk van de hoeveelheid stallucht die via de warmtewisselaar(s) wordt afgevoerd.

Stoffilters

Ook kunnen stoffilters nu zowel worden ingezet op een deelstroom van de totale ventilatiecapaciteit als op de totaal geïnstalleerde ventilatiecapaciteit. Voor stoffilters die na 15 maart 2021 in gebruik worden genomen geldt ook een nieuwe stalbeschrijving (BWL 2021.02). Hierdoor wordt het mogelijk om stoffilters toe te passen met fijnstofreducties variërend tussen 1 en 95%. Het percentage is afhankelijk van de hoeveelheid stallucht die via de ventilatoren met filter(s) wordt afgevoerd.

Ook de minder vaak toegepaste technieken als de droogfilterwand (BWL 2010.29.V3), het water(lucht)wassysteem (BWL 2009.19.V3) en het ionisatiefilter (BWL 2011.01.V1) zijn nu als deelstroom in te zetten. Ook hiervan is de systeembeschrijving aangepast.

De deelstroom behandeling kan worden toegepast bij de diercategorie pluimvee, kalkoenen of eenden. Er moet wel extra informatie worden aangeleverd bij het bevoegd gezag als gebruik wordt gemaakt van deze stalbeschrijvingen.

Dit is op 1 juni 2021 als wijziging van de Regeling ammoniak en veehouderij (Rav) in de Staatscourant gepubliceerd. De regeling is op 2 juni 2021 in werking getreden.

Het bericht Deelstroom behandeling biedt perspectief verscheen eerst op Hoeve Advies.

Daarnaast is het in de stalbeschrijving mogelijk gemaakt om de heaters buiten de stal te plaatsen. Plaatsing van de heaters buiten de stal biedt voordelen op het gebied van technische controle en onderhoud.

Onlangs is door Winterwarm Heating Solutions in Nederland een eerste vleeskuikenstal met boxheaters uitgerust. Men kiest voor boxheaters met het oog op brandveiligheid om ‘de techniek buiten de stal te houden’. Het is te verwachten dat dit meer toegepast gaat worden. Er staan hier en daar in Nederland al wel meer stallen met boxheaters, meestal door eigen import.

Dit is op 1 juni 2021 als wijziging van de Regeling ammoniak en veehouderij (Rav) in de Staatscourant gepubliceerd. De regeling is op 2 juni 2021 in werking getreden.

De aangepaste systeembeschrijvingen staan op de pagina stalbeschrijvingen.

Het bericht Boxheaters ook emissiearm verscheen eerst op Hoeve Advies.